Restrukturyzacja to proces mający na celu poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Jej głównym zadaniem jest umożliwienie firmie kontynuowania działalności gospodarczej poprzez wprowadzenie odpowiednich działań naprawczych w strukturze organizacyjnej, finansowej oraz operacyjnej. Procedura ta została uregulowana przepisami ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne.
Z możliwości przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy popadli w stan niewypłacalności lub są zagrożeni niewypłacalnością. Celem nie jest likwidacja majątku, jak w przypadku postępowania upadłościowego, lecz jego ochrona i zachowanie ciągłości funkcjonowania biznesu. Warunkiem jest jednak chęć współpracy z wierzycielami i wykazanie realnych szans na poprawę sytuacji finansowej.
Jakie firmy mogą ubiegać się o restrukturyzację?
O restrukturyzację mogą ubiegać się zarówno duże przedsiębiorstwa, jak i małe oraz średnie firmy. Przepisy prawa restrukturyzacyjnego nie definiują konkretnej wielkości ani branży przedsiębiorstwa, co oznacza, że każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą i mający trudności finansowe może rozważyć tę formę naprawy. Dotyczy to także jednoosobowych działalności gospodarczych, spółek prawa handlowego oraz spółek cywilnych.
Firmy starające się o restrukturyzację muszą przedstawić dowody na problemy finansowe, które jednak nie są jeszcze na tyle zaawansowane, by prowadzić do natychmiastowej upadłości. W praktyce są to często podmioty, których zadłużenie wobec dostawców, instytucji finansowych czy organów podatkowych zaczyna zagrażać płynności finansowej, ale istnieją podstawy, aby sądzić, że możliwe jest uzdrowienie sytuacji dzięki odpowiednim działaniom prawnym i biznesowym.
Warunki restrukturyzacji – kto nie może skorzystać?
Nie każda firma borykająca się z problemami finansowymi może skorzystać z restrukturyzacji. Jednym z najważniejszych ograniczeń jest faktyczny stan upadłości, w którym firma nie jest już w stanie regulować swoich bieżących zobowiązań. W przypadku gdy brak płynności jest trwały, a zadłużenie przekracza wartość majątku, sąd może odmówić otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. W takiej sytuacji właściwszym rozwiązaniem może być ogłoszenie upadłości.
Ograniczenia dotyczą także podmiotów, które wcześniej nadużywały instytucji restrukturyzacyjnej lub nie wywiązywały się z obowiązków wobec wierzycieli. Postępowania restrukturyzacyjne wymagają współpracy oraz uczciwego przedstawienia sytuacji finansowej – przedsiębiorca ukrywający majątek lub wprowadzający sąd w błąd może zostać pozbawiony możliwości skorzystania z tej procedury.
Restrukturyzacja a upadłość – kluczowe różnice
Choć restrukturyzacja i upadłość są mechanizmami przewidzianymi dla firm mających trudności finansowe, różnią się pod względem celu i skutków. Restrukturyzacja ma na celu zachowanie przedsiębiorstwa przy życiu i dalsze jego funkcjonowanie w zmodyfikowanej formule, z kolei upadłość prowadzi do likwidacji majątku dłużnika w celu spłaty wierzycieli. Restrukturyzacja stawia na odbudowę, natomiast upadłość na zakończenie działalności gospodarczej.
Inna istotna różnica dotyczy ilości i charakteru postępowań.
Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery rodzaje postępowań: o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz sanacyjne. Każde z nich różni się stopniem ingerencji sądu i wierzycieli, jak również zakresem restrukturyzacji. Upadłość natomiast obejmuje likwidację majątku dłużnika oraz zakończenie działalności firmy, ewentualnie z możliwością ogłoszenia upadłości układowej, która jednak jest stosowana znacznie rzadziej i podlega ścisłym warunkom.
Jak rozpocząć proces restrukturyzacji?
Proces restrukturyzacyjny rozpoczyna się od przygotowania analizy sytuacji finansowej oraz wyboru odpowiedniego postępowania, dostosowanego do poziomu zagrożenia niewypłacalnością. Następnie przedsiębiorca składa wniosek do właściwego sądu restrukturyzacyjnego, dołączając wymagane dokumenty – m.in. plan restrukturyzacyjny, spis wierzycieli i opis aktualnej sytuacji firmy.
W zależności od rodzaju postępowania, sąd może zatwierdzić układ z wierzycielami albo wyznaczyć nadzorcę sądowego czy zarządcę.
Skuteczne przeprowadzenie restrukturyzacji wymaga zaangażowania oraz rzetelnego podejścia zarządu firmy. Kluczowe znaczenie ma również uzyskanie poparcia wierzycieli dla planowanych działań naprawczych. Sam proces może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat, w zależności od złożoności sprawy i rodzaju wybranego trybu postępowania. W trakcie restrukturyzacji obowiązują określone mechanizmy ochrony przed egzekucją komorniczą, co umożliwia firmie odzyskanie stabilności operacyjnej.
Artykuł powstał przy współpracy z www.restrukturyzacja-kancelaria.pl.
